نامش اسرا پناهی بود؛ دختر ۱۵ساله‌ای که روز چهارشنبه، ۲۰ مهر، در اردبیل کشته شد. حکومتی‌ها یک‌صدا می‌کوشند کشته شدن او در پی حمله نیروهای لباس شخصی به مدرسه شاهد اردبیل را تکذیب کنند اما حتی در ارائه اطلاعات درباره اسرا نیز با هم هماهنگ نیستند. ابتدا در ویدیویی منتسب به عموی اسرا پناهی ادعا کردند که او از کودکی بیماری قلبی داشت و بعد هم ماجرای خودکشی او را پیش کشیدند؛ اما روایت دیگری هم وجود دارد که می‌گوید اسرا پناهی در جریان حمله لباس شخصی‌ها به دانش‌آموزان مدرسه شاهد اردبیل مجروح شد و سپس در بیمارستان جان باخت.

حکومتی‌ها ادعا می‌کنند که اسرا اصلا مدرسه نمی‌رفت، اما شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان اسنادی در اختیار دارد که نشان می‌دهد اسرا هم دانش‌آموز بود و هم قهرمان شنا.

کشته شدن اسرا پناهی، واکنش تند علی دایی، اسطوره فوتبال ایران، را در پی داشت. رسانه‌های حکومتی او را به دروغگویی متهم کردند اما علی دایی بامداد سه‌شنبه، ۲۶مهر، در اینستاگرام نوشت که اطلاعاتش از اردبیل کامل است.

خبرگزاری دولتی ایران، عصر دوشنبه، ۲۵ مهر، به نقل از علی محمدیان اردی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، ادعا کرد که اسرا پناهی صبح چهارشنبه، ۲۰ مهر، ۱۰ ساعت قبل از اتفاق‌های مدرسه شاهد، در پی افت شدید فشار خون با اورژانس به بیمارستان منتقل شده و در اثر ایست قلبی و تنفسی، از دنیا رفته است. این گزارش ادعا می‌کند که اسرا پناهی عصر  چهارشنبه در بیمارستان امام خمینی اردبیل، جان باخته است. به گفته محمدیان، روز چهارشنبه دختر نوجوان دیگری با نام خجسته پس از تشنج، از مدرسه به بیمارستان فاطمی منتقل شد و اکنون تحت مداوا است.

روایت شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان از آنچه بر سر اسرا پناهی آمد، با روایت رسانه‌های حکومتی کاملا فرق دارد؛ بر اساس گزارشی که عصر دوشنبه در کانال تلگرامی شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان منتشر شد، «چهارشنبه، ۲۰ مهر، پس‌ از آنکه تعدادی از دختران دانش‌آموز دبیرستان شاهد شعارهای ضدحکومتی سر دادند، نیروهای لباس شخصی به این مدرسه حمله و دانش‌آموزان را ضرب‌وشتم کردند. در این بین، اسرا پناهی به‌شدت زخمی شد و در بیمارستان فاطمی اردبیل جان باخت».

در این گزارش آمده است که اسرا متولد ۱۳۸۶ بود و نه تنها بیماری قلبی نداشت بلکه قهرمان شنا بود و در شنای آزاد دختران آذربایجان (جام آذربایجان سال ۱۳۹۷) توانسته بود به مقام سوم دست یابد.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان می‌گوید که از طریق «منابع نزدیک و قابل‌اعتماد» خبر کشته شدن اسرا پناهی را در مدرسه شاهد اردبیل راستی‌آزمایی کرده و «پس از تحقیق، برای شورا مسجل شده که دانش‌آموز مذکور در تاریخ ذکرشده جان باخته است. یک دانش‌آموز دیگر همین مدرسه هم از همان روز در کما است».

پس از انتشار خبر کشته شدن اسرا پناهی، فردی که خود را عموی او معرفی می‌کرد، در مصاحبه با شبکه اطلاع‌رسانی دانا، گفت که برادرزاده‌اش از کودکی بیماری قلبی داشته و به همین دلیل از دنیا رفته است؛ اما بسیاری از کاربران رسانه‌های اجتماعی سخنان او را تکرار روند همیشگی حکومت برای اعتراف‌گیری اجباری از خانواده‌ قربانیان دانستند.

کشته شدن اسرا پناهی واکنش علی دایی، اسطوره فوتبال ایران، را هم در پی داشت. او در پستی در حساب کاربری خود نوشت: «سکوت ناشی از اعمال فشار حاکمیت در برابر اعتراض‌ها و هتک حرمت به دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف که پایه‌های علمی و معرفتی خود را در این نهاد پرورش داده‌اند، امروز به تعرض به دانش‌آموزان بی‌گناه در مدارس و ضرب‌وشتم و ریختن خون یکی دیگر از دخترانم در زادگاهم منجر شده؛ سکوتی که تاوان مرگ دارد و هر روز داغی دیگر بر دل جای‌جای ایرانم می‌نشاند که حکم خیانت به انسانیت و میهنم را دارد.»

موضع علی دایی با توجه به پیشینه و جایگاه اجتماعی او نزد مردم، زنگ خطری جدی برای حکومت محسوب می‌شود و به همین دلیل رسانه‌های حکومتی به اسطوره فوتبال ایران تاختند و تخریب او را در دستور کار قرار دادند. روزنامه دولتی ایران با استناد به سخنان عموی اسرا پناهی، از علی دایی خواست حرفش را پس بگیرد و سید کاظم موسوی، نماینده اردبیل در مجلس، خطاب به کاپیتان سابق تیم ملی فوتبال ایران گفت: «شما اسطوره شدید و با پول آن مظلومان و محرومانی که به نان شبشان محتاج بودند، ورزشگاه درست شد و شما آمدید و خود را نشان دادید؛ اما امروز از اغتشاشگران دفاع می‌کنید؛ من متاسفم. باید تدبیر دیگری کرد؛ تجدیدنظر بفرمایید و احترام خودتان را حفظ کنید.»

موسوی در خبری دیگر به قرآن قسم خورد و گفت که نیروهای امنیتی به مدرسه شاهد اردبیل وارد نشده‌اند.

علی دایی بامداد سه‌شنبه، ۲۶ مهر، به سخنان نماینده اردبیل هم واکنش نشان داد و کشته شدن اسرا پناهی را تایید کرد. او ادعاهای نماینده مجلس و رسانه‌های حکومتی را «جوسازی» خواند و نوشت: «با توجه به صحبت‌های عموی اسرا پناهی در صداوسیما که عامل مرگ را بیماری مادرزادی و نارسایی قلب عنوان می‌کند (اینجانب قبول ندارم) که در بیمارستان فاطمی اردبیل اتفاق افتاده است، پس خودکشی دختر نازنین شهرم صحت ندارد و شما راست نمی‌گویید.»

علی دایی در پاسخ به رسانه‌های حکومتی که او را به دروغگویی متهم کرده بودند، هم گفت که درباره زادگاهش، اردبیل، «اطلاعات کامل» دارد و اگر از صحت مسئله‌ای مطمئن نباشد، هیچ‌گاه اظهارنظر نمی‌کند. او در ادامه به حکومتی‌ها کنایه زد و گفت: «از این پس به یک اجماع برسید، بعد آن خبر را منتشر کنید.»

بازیکن سابق تیم ملی ایران در ادامه، نماینده اردبیل در مجلس را خطاب قرار داد و از او پرسید: «شما نماینده مردم اردبیل در مجلس‌اید یا سخنگوی دولت؟ در کدامین ورزشگاهی که شما ساخته‌اید، من به اینجا رسیده و دیده شده‌ام که باید پاسخگوی شما باشم؟اگر از مشکلات و کمبودهای شهر و مردم اردبیل خبر داشتید، چرا خاموش بودید و خاموش مانده‌اید؟ چرا در مجلس و دولت صدای مردم شهرتان نبودید که اگر بودید، کار به اینجا ختم نمی‌شد.»

گزارش شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی معلمان درباره علت مرگ اسرا پناهی و تایید علی دایی با توجه به اینکه تاکید کرد تا از صحت چیزی مطمئن نباشد آن را بیان نمی‌کند، نشان می‌دهد که اسرا پناهی روز چهارشنبه، ۲۰ مهر، در پی حمله نیروهای لباس شخصی مجروح و سپس کشته شده است اما حکومت قصد دارد کشته شدن این دختر نوجوان را همچون کشتن نیکا شاکرمی، حدیث نجفی، سارینا اسماعیل‌زاده، مهسا امینی و نیما شفیق‌دوست انکار کند.

انتقاد فعالان حقوق کودک از سکوت یونیسف

حکومت تنها کشتن کودکان طی خیزش سراسری مردم را انکار نمی‌کند. مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، در روزهای گذشته دستگیری گسترده نوجوانان را هم تکذیب کرده‌اند. یوسف نوری، وزیر آموزش‌ و پرورش، در سخنانی، مدعی شد که دانش‌آموز بازداشتی نداریم و آن‌ها که دستگیر شده‌اند، برای «اصلاح و تربیت» به مراکز روانشناسی منتقل شده‌اند تا به شخصیت «ضداجتماعی» تبدیل نشوند.

مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، هم در گفت‌وگو با پایگاه خبری انتخاب، ادعا کرد که دانش‌آموزان بازداشتی آزاد شده‌اند؛ مگر کسانی که اموال عمومی را تخریب کرده‌اند. او همچنین از آموزش‌ و پرورش سلب مسئولیت کرد و گفت که متولی آزادی کودکان قوه قضاییه است.

خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر، هویت ۳۲ کودک را که در اعتراض‌ها کشته شده‌اند، شناسایی کرده است اما درباره شمار کودکان بازداشت‌شده آمار دقیقی وجود ندارد. هرچند علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، پیش‌تر گفته بود که متوسط سنی بازداشتی‌ها ۱۵ سال است.

فعالان حقوق کودک در ایران در روزهای اخیر در بیانیه‌هایی مشترک و جداگانه‌، به تناوب درباره کشتار و دستگیری کودکان و استفاده از آنان برای سرکوب اعتراض‌ها هشدار دادند. صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) هم در بیانیه کوتاهی، در این‌ باره ابراز نگرانی کرد اما انتظار فعالان حقوق کودک این است که یونیسف با بهره‌گیری از سازوکارهای بین‌المللی، حکومت ایران را به دلیل نقض آشکار حقوق کودکان به پاسخگویی وادار کند؛ اما به نظر می‌رسد یونیسف به منظور حفظ دفتر نمایندگی خود در تهران، تمایل ندارد درباره کشتار و دستگیری کودکان در ایران واکنش جدی‌تری نشان دهد.

مهتاب کرامتی، بازیگر سینما و سفیر یونیسف در ایران، هفته گذشته با انتشار تصویری از چند کودک کشته‌شده، مدعی شد که این موضوع را از طریق یونیسف پیگیری می‌کند اما اندکی بعد پست خود را حذف کرد. یونیسف نیز درست در همین روزها که کودکان در ایران کشته و دستگیر می‌شوند، در همکاری مشترک با وزارت ارشاد جمهوری اسلامی، مسابقه عکس «کودکان مهاجر و پناهنده» را برگزار می‌کند؛ در حالی‌ که دست‌کم دو تن از کودکان قربانی حکومت در اعتراض‌های اخیر یعنی ستاره تاجیک و محمدرضا سروری از اتباع افغانستان بودند. ماموران حکومتی از پشت به سر محمدرضا شلیک کردند و ستاره نیز بر اثر ضربات شدید باتوم جان باخت.